بررسی اثر عمق نصب زهکشهای زیرزمینی در شست و شوی نیترات از خاک شن لومی

در سال¬های اخیر توجه به زهکشی در کشور ابعاد تازه¬ای گرفته است و بحث در مورد لزوم اصلاح ضوابط طراحی تنها بعد اقتصادی و بهره¬برداری نداشته و بعد زیست¬محیطی آن در اولویت می¬باشد. عمق زهکش¬های زیرزمینی یک پارامتر مهم در طراحی ¬سامانه¬های زهکشی است که نقش تعیین¬کننده¬ای در مقدار و کیفیت زه-آب¬های خارج شده از لوله¬های زهکش دارد. در این پژوهش برای بررسی این موضوع از یک مدل آزمایشگاهی بهره گرفته شد. زهکش¬ها در سه عمق 0/25، 0/5 و 0/85 متری در یک مخزن به ابعاد 1×5/0×1متر حاوی خاکی با بافت شن¬لومی نصب شده و غلظت نیترات، نیتریت،آمونیوم و آمونیاک زه¬آب و حجم زه¬آب خروجی از زهکش¬ها اندازه¬گیری شد. نتایج به¬دست آمده نشان دادکه بیشینه غلظت یون¬های نیتروژن آب خروجی با افزایش عمق نصب زهکش¬ها افزایش می¬یابد. بیشترین غلظت نیترات خارج شده از زهکش¬های نصب شده در عمق¬های 0/25، 0/5و 0/85 متری به ترتیب برابر با 74/66، 115/37 و280/46 میلی گرم در لیتر بود که اختلاف در سطح 5% معنی¬دار می¬باشد. و برای یون نیتریت به ترتیب برابر با 52/0، 9/3 و 68/5 میلی-گرم¬برلیتر است که اختلاف بین عمق اول و سوم در سطح 10% معنی¬دارشد. و هم¬چنین برای یون آمونیوم نیز به ترتیب 0/02، 0/08 و0/12 میلی¬گرم¬برلیتر ثبت شد،که بین عمق اول با سوم اختلاف در سطح 5% معنی¬دار و بین عمق دوم با اول و سوم اختلاف در سطح 10% معنی¬دار گردید . هم¬چنین حجم زه¬آب خروجی در عمق 0/5 و 0/85 متری به ترتیب 26 و 30 درصد نسبت به عمق 0/25 متری افزایش یافت. در ادامه معادلات چرخه نیتروژن حل و ضرایب پنج¬گانه مربوط به چرخه¬نیتروژن محاسبه گردید که به کمک آن¬ها می¬توان در مورد چگونگی تبدیل شکل¬های گونه¬های مختلف نیتروژن در خاک قضاوت نمود و برنامه ریزی مناسبی را برای رسیدن به منافع بهینه اقتصادی و زیست¬محیطی انجام داد